Niên Đại Của Phật Giáo Ấn-Độ và Tây Tạng

Tôn tượng Phật Di Lặc cao 23 mét, được dát vàng tại Tu viện Likir huyện Leh

563-483 Tr.TL     Cuộc đời của đức Phật Thích-ca Mâu-ni

272-236 Tr.TL     Triều đại Aśoka

100 Tr.TL            Sự khởi đầu của Phật giáo Đại thừa ở Ấn-độ

Tk I S.TL             Phật giáo truyền vào Trung Á và Trung Quốc

150-250 S.TL       Cuộc đời của Bồ-tát Long Thọ (Nāgārjuna)

233 S.TL              Kinh điển Phật giáo và xá lợi được cảm hoá bởi Lha Thothori Nyantsen 

Tk IV S.TL           Cuộc đời của ngài Vô Trước (Asaṅga) và Thế Thân (Vasubandhu)

350-650 S.TL       Vương triều Gupta ở Ấn Độ; Phật giáo hưng thịnh về triết học và nghệ thuật

Tk V S.TL            Thành lập Đại học Tu viện Nālandā

Tk VI S.TL          Tây Tạng xâm chiếm lãnh thổ Trung Quốc ở Trung Á

530-600 S.TL       Cuộc đời của ngài Pháp Xứng (Dharmakirti); sự hưng thịnh của triết học nhận thức luận

618-650 S.TL       Cuộc đời của Songtsen Gampo, Tạng vương đầu tiên của hộ pháp vương Phật giáo

618-906 S.TL       Triều đại nhà Đường; đỉnh cao của Phật giáo ở Trung Quốc

629-645 S.TL       Ngài Huyền Trang hành hương đến Ấn-độ

632 S.TL              Thon-mi Sambhota du hành đến Ấn-độ để điều nghiên và sáng chế ra chữ viết Tây Tạng

635 S.TL              Tây Tạng giành quyền kiểm soát các khu vực rộng lớn của Trung Quốc

640 S.TL              Công chúa Văn Thành của Trung Quốc đến Tây Tạng

647 S.TL              Thành lập Tu viện Jokhang ở Lhasa 

650-950 S.TL       Vương triều Pala ở Ấn Độ; bảo trợ các đại trung tâm Phật giáo

700 S.TL              Triều đại của Hoàng đế Düsong (băng hà năm 704 S.TL); xây dựng những ngôi chùa Phật giáo đầu tiên

720-1200 S.TL     Phật giáo Mật tông ra đời và phát triển ở Ấn-độ

740-795 S.TL      Cuộc đời của Đại sư Liên Hoa Giới (Kamalaśīla)

755-797  S.TL      Cuộc đời của vua Trisong Detsen; Tạng vương thứ hai của hộ pháp vương Phật giáo

760 S.TL              Ngài Tịch Hộ (Śāntarakṣita) và Liên Hoa Sinh (Padmasambhava) du hành đến Tây Tạng; sự bắt đầu của sơ khởi

truyền bá Phật giáo

763 S.TL              Quân đội Tây Tạng chinh phục kinh đô Trường An của Trung Quốc

775 S.TL              Thành lập Samye ở Lhasa, tu viện đầu tiên ở Tây Tạng

792 S.TL              Tranh luận Samye, dưới sự bảo trợ của vua Trisong Detsen

799-815 S.TL       Triều đại Sénalek

815-836 S.TL       Triều đại Ralpacan; tạng vương thứ ba của hộ pháp vương Phật giáo

837-842 S.TL       Triều đại Langdarma; chấm dứt truyền bá Phật giáo sơ kỳ. Chống phá Phật giáo Tây Tạng.

Một thời kỳ xung đột và suy tàn của các tổ chức Phật giáo

950 S.TL              Bắt đầu phục hưng các tu viện Phật giáo ở miền trung Tây Tạng

Cuối Tk X            Người Tây Tạng đến Ấn-độ để nghiên cứu Phật giáo

958-1055              Cuộc đời của dịch giả vĩ đại Rinchen Sanpo

978 S.TL              Rinchen Sangpo trở về từ Ấn Độ; bắt đầu truyền bá Phật giáo lần thứ hai

999-1026              Mahmud Ghori tấn công miền bắc Ấn-độ, cướp phá các tu viện Phật giáo

1004-1064            Cuộc đời của Dromtönpa Gyelwé Jungné; thành lập tông phái Kadampa

1012-1096           Cuộc đời của Marpa; sự khởi đầu của tông phái Kagyupa

1016-1100           Cuộc đời của Yogin Nāropā

1040-1123           Cuộc đời của Milarépa

1042                     Đại sư  Atisa đến Tây Tạng

1073                     Đạo sư Khön Könchok Gyalpo thành lập tông phái Sakyapa

1079-1153            Cuộc đời của Gampopa Sönam Rinchen; thành lập tu viện Kagyupa

1092-1158           Cuộc đời của Künga Nyingpo; hệ thống hóa giáo lý Sakyapa

1158                     Đạo sư Pakmodrupa Dorje Gyelpo thành lập tu viện Densatil – tông phái Kagyupa

1200                     Sự hủy diệt Đại học Nālandā bởi Mahmud Ghori

1244                     Sakya Paṇḍita du hành đến Mông Cổ; bắt đầu cải cách của người Mông Cổ

1292–1361           Cuộc đời của Dölpopa Shérap Gyeltsen, người khởi xướng học thuyết Rangtong (vô tự tánh) 

và shentong (tánh không)

1357-1419            Cuộc đời Đại sư Tông-khách-ba; thành lập tông phái Gelugpa

1407                     Đại sư Tông-khách-ba khước từ chuyến thăm Trung Quốc theo yêu cầu của vua Minh Thành Tổ

1409                     Thành lập Tu viện Ganden gần Lhasa; Đại sư Tông-khách-ba khai mạc đại lễ Mönlam Chenmo đầu tiên

1416                     Đạo sư Jamyang Chöjé Tashi Palden thành lập Tu viện Drepung ở Lhasa

1419                     Đạo sư Shākya Yeshe thành lập Tu viện Sera ở Lhasa

1447                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ I – Gedun Drupa thành lập Tu viện Tashi Lhünpo

1543-1588            Cuộc đời của Sönam Gyatso, đức Đạt-lai Lạt-ma thứ III; bắt đầu dòng truyền thừa Đạt-lai Lạt-ma

1565                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ II – Gendun Gyatso thành lập Tu viện Namgyal ở Lhasa

1589-1617            Cuộc đời của Yönden Gyatso, đức Đạt-lai Lạt-ma thứ IV

1617-1682            Cuộc đời của Đạt-lai Lạt-ma thứ V – Ngawang Losang Gyatso; bắt đầu lãnh đạo Tây Tạng

1644-1912            Triều đại nhà Thanh ở Trung Quốc; sự bảo trợ của Phật giáo Tây Tạng

1697                     Tsanyang Gyatso đăng quang ngôi vị Đạt-lai Lạt-ma thứ VI

1706                     Thủ lĩnh Mông Cổ Hlasang tuyên bố đức Đạt-lai Lạt-ma thứ VI  là “hoá thân giả”

1709                     Đạo sư Jamyang Shepa Ngawang Tsöndrü thành lập Tu viện Labrang Tashikyil

1720                     Kelzang Gyatso lên ngôi Đạt-lai Lạt-ma thứ VII

1749                     Kinh điển Phật giáo Mông Cổ được hoàn thành

1792                     Quân đội Gurkha xâm lược Tây Tạng

1876-1933            Cuộc đời của Thubten Gyatso, Đạt-lai Lạt-ma thứ XIII

1912                     Kashag tuyên bố Tây Tạng độc lập

1935                     Sự ra đời của Tenzin Gyatso, đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV

1940                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV đăng quang tại cung điện Potala

1959                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV nhận Lharampa Géshé (tiến sĩ triết học Phật giáo)

1987                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV đề xuất năm quan điểm về kế hoạch hòa bình

1989                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV được nhận giải Nobel Hòa bình cao quý

1995                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV công nhận Gedhun Choekyi Nyima sáu tuổi là Ban-thiền Lạt-ma thứ XI

2005 Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV nhận Giải thưởng  của Hội Phật giáo tại Vương quốc Anh

2006                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV nhận giải White Lotus của cộng hoà Kalmykia.

Ngài trở thành một trong sáu người duy nhất từng được cấp Quốc tịch Danh dự của Canada 

2007                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV nhận huy chương vàng của Quốc hội và Tổng thống Hoa Kỳ trao tặng

2012                     Đức Đạt-lai Lạt-ma thứ XIV nhận giải thưởng Templeton

Điểm Sách